Ból gardła związany z refluksem to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób. Często mylony z infekcjami górnych dróg oddechowych, może być jednak skutkiem refluksu żołądkowo-przełykowego (GERD) lub refluksu krtaniowo-gardłowego (LPRD). W artykule przyjrzymy się, jak rozpoznać te objawy i jakie działania podjąć, aby złagodzić dolegliwości.
Czym jest refluks żołądkowo-przełykowy?
Refluks żołądkowo-przełykowy, znany również jako GERD, to przewlekła choroba układu pokarmowego, w której treść żołądkowa cofa się do przełyku. Przyczyną tego stanu jest osłabienie dolnego zwieracza przełyku, który pełni rolę bariery między przełykiem a żołądkiem. Wskutek tego dochodzi do kontaktu kwaśnej treści z błoną śluzową przełyku i gardła, co może prowadzić do podrażnień i innych powikłań zdrowotnych.
Typowe objawy GERD
Objawy choroby refluksowej przełyku mogą być różnorodne i często wykraczają poza sam układ pokarmowy. Do najczęstszych należą:
- zgaga – uczucie pieczenia za mostkiem,
- kwaśne odbijanie,
- ból w klatce piersiowej,
- trudności w przełykaniu,
- chrypka i przewlekły kaszel,
- uczucie kulki w gardle.
Refluks krtaniowo-gardłowy
Refluks krtaniowo-gardłowy (LPRD) to specyficzna forma refluksu, w której kwaśna treść żołądkowa dociera do krtani i gardła. Objawy LPRD są często nietypowe i mogą obejmować:
- uporczywą chrypkę, zwłaszcza rano,
- suchy, męczący kaszel,
- ból gardła,
- świszczący oddech,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- kwasową erozję szkliwa.
Dlaczego refluks powoduje ból gardła?
Kiedy treść żołądkowa cofa się do przełyku i gardła, dochodzi do podrażnienia delikatnej błony śluzowej. Kwaśne środowisko działa drażniąco, powodując stan zapalny, który prowadzi do dolegliwości takich jak ból gardła, chrypka czy kaszel. Długotrwałe narażenie może skutkować nawet uszkodzeniem tkanek lub przewlekłym zapaleniem gardła.
Mechanizm działania refluksu
Dolny zwieracz przełyku, pełniący rolę „zaworu”, powinien zapobiegać cofaniu się treści żołądkowej. Gdy jego napięcie jest obniżone, dochodzi do niekontrolowanego cofania się kwasów, co prowadzi do uszkodzeń błon śluzowych. W przypadku refluksu krtaniowo-gardłowego kwaśna treść może dotrzeć nawet do krtani i jamy ustnej, powodując dodatkowe dolegliwości.
Podrażnienie błony śluzowej gardła przez kwaśną treść żołądkową to główna przyczyna bólu gardła w przebiegu refluksu żołądkowo-przełykowego.
Wpływ refluksu na struny głosowe i układ oddechowy
Struny głosowe są szczególnie wrażliwe na działanie kwasów żołądkowych. Podrażnienie może prowadzić do chrypki, bólu, a nawet okresowej utraty głosu. Ponadto refluks może powodować problemy z oddychaniem, zwiększać ryzyko infekcji dróg oddechowych oraz nasilać objawy astmy.
Jak złagodzić ból gardła przy refluksie?
Leczenie bólu gardła spowodowanego refluksem wymaga podejścia kompleksowego, obejmującego zarówno farmakoterapię, jak i zmianę stylu życia. Oto najważniejsze kroki, które można podjąć:
Farmakoterapia
Leki stosowane w leczeniu refluksu mają na celu zmniejszenie wydzielania kwasu żołądkowego oraz ochronę błony śluzowej. Wśród najczęściej stosowanych preparatów znajdują się:
- inhibitory pompy protonowej (IPP) – zmniejszające produkcję kwasu solnego,
- blokery receptorów H2 – hamujące wydzielanie kwasu,
- leki alkalizujące – neutralizujące kwaśną treść żołądkową,
- alginiany – tworzące barierę ochronną,
- leki osłonowe – powlekające błonę śluzową ochronną warstwą.
Dodatkowo można stosować preparaty na ból gardła, takie jak tabletki do ssania, roztwory do płukania gardła czy inhalacje ziołowe.
Zmiana stylu życia
Kluczowym elementem leczenia refluksu jest zmiana nawyków żywieniowych i stylu życia. Zasady, które warto wprowadzić, to:
- spożywanie mniejszych porcji,
- unikanie jedzenia przed snem (ostatni posiłek 2-3 godziny przed snem),
- rezygnacja z tłustych, smażonych i pikantnych potraw,
- ograniczenie spożycia alkoholu, kawy i napojów gazowanych,
- zapewnienie odpowiedniej pozycji podczas snu – z uniesioną głową.
Domowe sposoby
W walce z refluksem mogą pomóc również naturalne metody, takie jak:
- picie naparów z rumianku, imbiru czy korzenia lukrecji,
- stosowanie kleiku z siemienia lnianego,
- spożywanie migdałów jako naturalnego środka neutralizującego kwas żołądkowy,
- picie niegazowanej wody mineralnej.
Kiedy skonsultować się z lekarzem?
Jeśli ból gardła utrzymuje się przez dłuższy czas, a domowe metody i dostępne leki nie przynoszą ulgi, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Warto również zgłosić się do specjalisty w przypadku występowania takich objawów jak:
- utrata masy ciała,
- trudności w przełykaniu,
- ból w klatce piersiowej,
- nawracający suchy kaszel,
- chrypka trwająca ponad trzy tygodnie.
Profesjonalna diagnoza, obejmująca badania takie jak gastroskopia czy pH-metria, pozwala na skuteczne leczenie i minimalizację ryzyka powikłań.
Podsumowanie
Ból gardła związany z refluksem to objaw, który można skutecznie kontrolować, pod warunkiem wczesnego rozpoznania i odpowiedniego leczenia. Zmiana stylu życia, dieta oraz farmakoterapia mogą znacząco poprawić komfort życia i zapobiec nawrotom objawów. Pamiętaj, że w przypadku nasilonych dolegliwości warto skonsultować się z lekarzem, aby wdrożyć właściwe leczenie i uniknąć poważniejszych powikłań zdrowotnych.
Co warto zapamietać?:
- Ból gardła związany z refluksem może być spowodowany refluksem żołądkowo-przełykowym (GERD) lub krtaniowo-gardłowym (LPRD).
- Typowe objawy GERD to zgaga, kwaśne odbijanie, ból w klatce piersiowej, trudności w przełykaniu oraz chrypka.
- Refluks krtaniowo-gardłowy objawia się uporczywą chrypką, suchym kaszlem, bólem gardła i świszczącym oddechem.
- Kluczowe metody łagodzenia bólu gardła to farmakoterapia (np. inhibitory pompy protonowej) oraz zmiana stylu życia (np. unikanie tłustych potraw, jedzenie mniejszych porcji).
- W przypadku długotrwałych objawów, takich jak trudności w przełykaniu czy chrypka trwająca ponad trzy tygodnie, należy skonsultować się z lekarzem.
