Atopowe zapalenie skóry (AZS) wymaga wieloaspektowego podejścia, w tym modyfikacji jadłospisu. Wyeliminowanie niektórych produktów potrafi zmniejszyć nasilenie zmian skórnych oraz uporczywy świąd.
Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry objawia się przede wszystkim suchą, łuszczącą się skórą oraz silnym świądem. Wypryski, grudki czy pęcherzyki najczęściej występują w zgięciach łokci i kolan, na policzkach u niemowląt, a u starszych dzieci także na tułowiu i szyi.
Warto obserwować zachowanie malucha – drapanie, rozdrażnienie czy problemy ze snem mogą podpowiadać, że zmiany skórne związane są z AZS. Konsultacja dermatologiczna ułatwia ustalenie przyczyn i wdrożenie odpowiedniej terapii.
W jaki sposób dieta wpływa na objawy AZS?
Stan skóry atopików zależy od właściwości bariery naskórkowej oraz od reakcji układu immunologicznego na dostarczane pokarmy. Dieta może nasilać lub łagodzić stany zapalne, dlatego warto poznać mechanizmy wpływu poszczególnych składników na skórę.
Wpływ alergenów pokarmowych?
U około 40% chorych na AZS występują alergie na białka mleka krowiego, jaja czy orzechy. Kontakt z tymi alergenami może prowadzić do zaostrzenia wykwitów i nasilonego świądu.
Usunięcie wymienionych produktów z diety, za zgodą dermatologa lub alergologa, często przekłada się na poprawę komfortu oraz redukcję zmian skórnych.
Znaczenie nienasyconych kwasów tłuszczowych?
Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 pomagają odbudować barierę ochronną naskórka oraz redukować stan zapalny. Źródłem EPA i DHA są tłuste ryby morskie, a GLA znajdziemy w oleju z wiesiołka czy ogórecznika.
Systematyczne włączanie tych produktów do jadłospisu sprzyja zwiększeniu elastyczności skóry oraz ograniczeniu nadmiernego przesuszenia.
Czego nie można jeść przy AZS? – lista produktów zakazanych
Kluczowe znaczenie ma eliminacja grup żywnościowych, które najczęściej wywołują reakcje alergiczne i prozapalne. Poniższa tabela zestawia główne kategorie produktów oraz ich potencjalny wpływ.
| Grupa produktów | Przykłady | Potencjalne skutki |
|---|---|---|
| Alergeny pokarmowe | mleko krowie, białko jaja kurzego, orzechy | nasila stany zapalne i świąd |
| Żywność przetworzona | fast food, batoniki, dania instant | zwiększa poziom cytokin prozapalnych |
| Produkty o wysokim IG prozapalności | cukier, rafinowane oleje, tłuste mięsa | zaostrza wypryski i obrzęki |
| Pszenny gluten | pieczywo pszenne, ciasta, makarony | może wywołać obrzęk skóry |
Unikanie mleka krowiego i jaja kurzego może obniżyć nasilenie objawów AZS u ponad 80% pacjentów.
W codziennym menu osoby z AZS warto natychmiast usunąć:
- mleko krowie i przetwory mleczne,
- jaja kurze oraz wszelkie produkty je zawierające,
- orzechy (laskowe, ziemne, włoskie),
- ryby i owoce morza,
- produkty sojowe oraz białko soi,
- pszenicę i wypieki z mąki pszennej,
- sztuczne barwniki i aromaty.
Jakie badania mogą pomóc w identyfikacji nietolerancji?
W diagnozie nietolerancji IgG-zależnych często wykorzystuje się testy myfoodprofile, które pozwalają ustalić, które produkty nasilają objawy AZS. Wynik badania jest podstawą do ukierunkowanej diety eliminacyjnej.
Wprowadzenie zaleceń dietetycznych na podstawie wyników badania daje szansę na lepsze kontrolowanie zaostrzeń oraz uniknięcie niedoborów pokarmowych.
Jak łagodzić AZS – dieta a wsparcie bariery skórnej?
Dieta może wspomagać regenerację bariery naskórkowej i przeciwdziałać przewlekłemu stanowi zapalnemu. Warto sięgnąć po składniki o działaniu wygładzającym i przeciwzapalnym.
Kwasy omega-3
Regularne spożywanie łososia, makreli czy sardynki dostarcza DHA i EPA niezbędnych do odbudowy lipidów w naskórku. Działają one przeciwzapalnie, co ogranicza uczucie pieczenia oraz napięcie skóry.
Suplementacja oleju z wiesiołka lub ogórecznika może uzupełnić dietę o kwas gamma-linolenowy, którego synteza bywa zaburzona u atopików.
Probiotyki i prebiotyki
Odpowiedni stosunek dobroczynnych bakterii jelitowych wpływa na modulację układu immunologicznego i zmniejsza reakcje alergiczne skóry.
Poniżej wyszczególnione są grupy produktów wspierające florę jelitową:
- fermentowane mleczne – kefir, jogurt naturalny,
- kiszonki – kapusta, ogórki kiszone,
- prebiotyki – cebula, czosnek, cykoria,
- pełnoziarniste produkty zbożowe – brązowy ryż, kasza gryczana.
Praktyczne wskazówki – wprowadzanie zmian w jadłospisie
Zmiany w diecie warto wprowadzać stopniowo, obserwując reakcje organizmu. Prowadzenie dziennika żywieniowego umożliwia bieżącą analizę zależności między spożytymi potrawami a stanem skóry.
Współpraca z dietetykiem oraz dermatologiem pozwala zabezpieczyć dietę przed niedoborami i dostosować ją indywidualnie do potrzeb pacjenta z AZS.
Co warto zapamietać?:
- Atopowe zapalenie skóry (AZS) objawia się suchą skórą, silnym świądem oraz wypryskami, szczególnie w zgięciach łokci i kolan.
- U około 40% pacjentów z AZS występują alergie pokarmowe, najczęściej na mleko krowie, jaja i orzechy, co może nasilać objawy.
- Eliminacja alergenów pokarmowych z diety może przynieść poprawę u ponad 80% pacjentów z AZS.
- Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 wspierają regenerację bariery skórnej oraz redukują stany zapalne; źródła to tłuste ryby oraz oleje roślinne.
- Wprowadzenie zmian w diecie powinno być stopniowe, z zaleceniem prowadzenia dziennika żywieniowego oraz współpracy z dietetykiem i dermatologiem.
