Operacja usunięcia mięśniaków macicy budzi wiele pytań dotyczących bezpieczeństwa i możliwych powikłań. Pacjentki często zastanawiają się, jak przygotować się do zabiegu i czego mogą się spodziewać po operacji. W artykule odpowiadamy na najczęściej pojawiające się wątpliwości.
Co to są mięśniaki macicy?
Mięśniaki macicy, zwane też włókniakami, stanowią najczęstszą formę łagodnych guzów w obrębie macicy. Powstają z nadmiernego rozrostu komórek mięśni gładkich i łącznej tkanki w ścianie narządu. Mogą występować pojedynczo lub w skupiskach, a ich rozmiary sięgają od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów.
W 2025 roku zjawisko to dotyczy nawet 40–50% kobiet w wieku rozrodczym. Wyróżnia się mięśniaki podsurowicówkowe, podśluzówkowe oraz śródścienne, różniące się lokalizacją i wpływem na okoliczne struktury.
Czy zabieg usunięcia mięśniaków jest niebezpieczny?
Każda interwencja chirurgiczna niesie ze sobą pewne ryzyko, jednak w przypadku miomektomii lub histerektomii nowoczesne techniki minimalnie inwazyjne znacząco ograniczają prawdopodobieństwo powikłań. Wymaga to oceny stanu ogólnego pacjentki, wyników badań obrazowych oraz konsultacji z anestezjologiem.
Nowoczesne podejścia laparoskopowe obniżają ryzyko krwawień i skracają czas rekonwalescencji, co przemawia za wysokim poziomem bezpieczeństwa zabiegów.
Jakie czynniki zwiększają ryzyko powikłań?
Pewne czynniki mogą wpływać na większe ryzyko komplikacji podczas operacji mięśniaków macicy. Należą do nich: współistniejące choroby układu krążenia, zaburzenia gospodarki hormonalnej czy przebyte wcześniej interwencje ginekologiczne. Im bardziej skomplikowany wywiad, tym dokładniejsze przygotowanie.
Znaczenie mają też: stan krzepnięcia krwi, przebyty epizod zakrzepicy oraz przyjmowane leki przeciwkrzepliwe, w tym Acard czy warfaryna. Dlatego przed zabiegiem istotne jest skonsultowanie się z hematologiem lub internistą.
Jakie mogą być powikłania?
Pomimo zaawansowanych technik chirurgicznych, istnieje kilka rodzajów powikłań, o których pacjentka powinna wiedzieć. Do najczęstszych zaliczamy krwawienie z rany pooperacyjnej oraz infekcje w miejscu nacięcia. W rzadkich przypadkach może dojść do uszkodzenia pęcherza moczowego lub jelita.
Aby zobrazować potencjalne powikłania, warto zwrócić uwagę na następujące aspekty:
- ryzyko krwotoku, wymagającego transfuzji krwi,
- możliwość zakażeń bakteryjnych, leczonych antybiotykami,
- powstawanie zrostów i bliznowców w jamie brzusznej,
- uszkodzenia struktur sąsiadujących, jak pęcherz czy jelita,
- reindywazja mięśniaków po miomektomii u pacjentek ze skłonnością do nawrotów.
Świadomość tych zagrożeń pozwala lekarzom i pacjentkom lepiej przygotować się do zabiegu oraz szybko reagować w razie potrzeby.
Dokładne zeszycie loży po wyłuszczeniu mięśniaka minimalizuje ryzyko krwawienia w okresie popoperacyjnym.
Jak przygotować się do operacji mięśniaków?
Przygotowanie do zabiegu obejmuje serię kroków mających na celu zmniejszenie ryzyka oraz zapewnienie sprawnego przebiegu operacji i rekonwalescencji:
- wizyta u ginekologa i anestezjologa,
- uzupełnienie badań obrazowych (USG, MRI),
- badania laboratoryjne, w tym pełna morfologia i koagulogram,
- korekta leczenia nadciśnienia lub cukrzycy, jeśli istnieje,
- omówienie schematu odstawienia leków przeciwzakrzepowych.
Jakie metody chirurgicznego usuwania mięśniaków są dostępne?
Wybór techniki operacyjnej zależy od wielkości, liczby i lokalizacji mięśniaków, a także od planów reprodukcyjnych pacjentki. Obecnie dominują metody minimalnie inwazyjne, które przyspieszają powrót do zdrowia.
Laparoskopowa miomektomia
Operacja wykonywana przy pomocy laparoskopu pozwala na usunięcie zmian przez kilka niewielkich nacięć. To rozwiązanie ogranicza ból oraz pozwala na wypis do domu już po 1–2 dobach. Macica zostaje zachowana, co jest istotne dla kobiet planujących ciążę.
Histeroskopowa miomektomia
W przypadku mięśniaków podśluzówkowych zabieg przeprowadza się przez pochwę i szyjkę macicy, bez nacięć na brzuchu. Elektroresektoskop umożliwia precyzyjne wycięcie fragmentów guza, a pełna rekonwalescencja trwa zwykle 1–2 tygodnie.
Histerektomia
Gdy pacjentka nie planuje już rozrodu lub zmiany są zbyt liczne czy duże, rozważa się usunięcie całej macicy. Można to zrobić laparoskopowo, przez pochwę lub klasycznie. Zabieg ten eliminuje ryzyko nawrotu mięśniaków, ale wiąże się z dłuższą rekonwalescencją.
Jak wygląda rekonwalescencja po operacji?
Okres pooperacyjny zależy od rodzaju wykonanej operacji. Po laparoskopii pacjentka zwykle wychodzi do domu po 1–2 dniach, a do pełnej aktywności wraca po 2–4 tygodniach. Histerektomia otwarta może wymagać pobytu około 5 dni i rekonwalescencji nawet do 12 tygodni.
Podczas gojenia należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego oraz dźwigania. Regularne wizyty kontrolne oraz monitorowanie stanu szwów pozwalają szybko wychwycić ewentualne powikłania i zminimalizować ich konsekwencje.
Acard i inne leki – co zrobić przed zabiegiem?
Pacjentki przyjmujące Acard lub inne leki przeciwkrzepliwe powinny zgłosić ten fakt lekarzowi prowadzącemu. Zwykle zaleca się odstawienie kwasu acetylosalicylowego na kilka dni przed planowaną operacją, aby zmniejszyć ryzyko krwawienia.
Konieczność i czas wstrzymania leczenia zależą od profilu ryzyka zakrzepowego oraz zdrowia układu krążenia. Dlatego warto przed zabiegiem skonsultować się także z hematologiem lub internistą, szczególnie po przebytych epizodach zakrzepicy.
Alternatywy dla zabiegu chirurgicznego – kiedy można z nich skorzystać?
Dla pacjentek, u których operacja stanowi zbyt duże obciążenie, lub gdy zachowanie płodności jest priorytetem, dostępne są metody małoinwazyjne i farmakologiczne. Decyzję podejmuje specjalista na podstawie wyników badań.
Terapia farmakologiczna
Przed operacją bywa stosowane podawanie analogów GnRH przez 3–6 miesięcy. Hormony powodują zmniejszenie objętości mięśniaków nawet o 30–70% i poprawiają poziom hemoglobiny przy obfitych krwawieniach.
Embolizacja tętnic macicznych
Embolizacja to procedura wykonywana w pracowni radiologii zabiegowej. Polega na wprowadzeniu przez tętnicę udową cewnika i podaniu cząsteczek blokujących dopływ krwi do mięśniaka. Ten zabieg ma następujące cele:
- ograniczenie ukrwienia guzów,
- zmniejszenie rozmiarów mięśniaków,
- redukcję nasilonych krwawień,
- ułatwienie późniejszej procedury chirurgicznej lub zastąpienie jej w wybranych przypadkach.
Co warto zapamietać?:
- Mięśniaki macicy dotyczą 40–50% kobiet w wieku rozrodczym w 2025 roku, mogą mieć różne lokalizacje i rozmiary.
- Nowoczesne techniki operacyjne, takie jak laparoskopowa miomektomia, zmniejszają ryzyko powikłań i skracają czas rekonwalescencji.
- Przygotowanie do operacji obejmuje wizyty u specjalistów, badania obrazowe i laboratoryjne oraz korektę leczenia chorób współistniejących.
- Powikłania pooperacyjne mogą obejmować krwawienia, infekcje oraz uszkodzenia sąsiednich struktur, co wymaga świadomości pacjentek.
- Alternatywy dla zabiegu chirurgicznego to terapia farmakologiczna i embolizacja tętnic macicznych, które mogą zmniejszyć objętość mięśniaków o 30–70%.
